Czym jest rytmika?
Zajęcia muzyczno - ruchowe, znane też pod nazwą rytmika, odgrywają ciekawą rolę w nauczaniu ogólnokształcącym, wczesnoszkolnym. Ta rola jest inna niż w szkole muzycznej i ma inne cele. Dla dzieci uczęszczających do szkół muzycznych, rytmika jest przedmiotem, na którym poznają teorię muzyki – w formie praktycznej – potrzebną do nabycia umiejętności czytania, pisania i rozumienia zapisu nutowego i innych zjawisk muzycznych. W szkole podstawowej rytmika, muzyka czy taniec mają inne zadania. Poprzez śpiew, taniec, grę na instrumentach, ćwiczenia ruchowe i zabawy przy muzyce, te zajęcia przygotowują dzieci do lepszego funkcjonowania emocjonalnego, intelektualnego i fizycznego w przyszłości, czy to w szkole, czy też w codziennym życiu. Nauka tekstów doskonale ćwiczy pamięć, wzbogaca zasób słownictwa oraz wiedzę o otaczającym ich świecie, przyrodzie, zwierzętach, zwyczajach, tradycjach, zjawiskach itp. Podczas śpiewania, dzieci uczą się poprawnej dykcji, czyli odpowiedniego, wyraźnego i zrozumiałego dla innych wymawiania głosek, wyrazów i zdań. Poprawna emisja głosu, to kolejny element, który dziecko stara się opanować. Podstawowe problemy związane z nim, podlegające korekcie, to: krzyk, zgarbione plecy – a przez to uniemożliwienie pobrania powietrza, aż do przepony. Każdą piosenkę poprzedza „przygrywka”. Dzieci uczą się, kiedy należy rozpocząć śpiewanie (ruch lub taniec) tak, aby w grupie brzmiało to harmonijnie i równo. Ważnym elementem jest oddech. Śpiewanie na wydechu, a nie wdechu, powiększanie pojemności płuc, aktywność i systematyczne ćwiczenie mięśni przepony, możliwość kontrolowania i panowania nad oddechem – to korzyści płynące ze śpiewania. Wszystkie te elementy: pamięć, zasób słownictwa, dykcji, emisja głosu, oddech – ułatwiają dzieciom opanować wymagania i zadania stawiane przed nimi na języku polskim. W matematyce pomagają wszelkie ćwiczenia rytmiczno - metryczne: wystukiwanie rytmów, pulsu, instrumentacja piosenek, tańce w różnym metrum, tempie, charakterze. Dzieci świadomie operują różnymi wartościami rytmicznymi i znają ich zależności, wykonują rytmy klaszcząc, chodząc, tańcząc, grając na instrumentach (koordynacja słuchowo-ruchowa). Także zagospodarowanie przestrzeni, poznawanie kierunków: przód, tył, bok (lewa, prawa), góra, dół – przejawiające się w tańcach – pomagają w uruchomieniu wyobraźni tak potrzebnej w matematyce i abstrakcyjnym myśleniu.
Nie tylko rozwój myślowy
Oprócz rozwoju intelektualnego, którego celem jest przygotowanie do rozpoczęcia nauki w szkole, wspólne działanie w tańcu i w zadaniach stawianych na rytmice, rozwija w dzieciach pozytywne zachowania i współdziałanie w grupie. Potrzeba akceptowanych postaw społecznych i moralnych oraz poszerzanie wiedzy o sobie, zachęcanie do twórczej postawy wobec świata i otwartego, koncepcyjnego myślenia, to ogólne założenia programowe umuzykalnienia, rytmiki, zajęć ruchowych przy muzyce.
Pozostaje jeszcze sfera sprawności fizycznej. Na tych zajęciach wytwarza się w dziecku nawyk prawidłowej postawy ciała i prawidłowego oddychania, oraz odpowiednie wysklepienie i stawianie stóp. Oprócz tego kształci się motoryka: koordynacja ruchowo-wzrokowo-słuchowa, skoczność, szybkość, wytrzymałość, zwinność, zręczność i gibkość. Warto więc zdobywać wiedzę na temat zajęć muzyczno - ruchowych i wzbogacać swój warsztat pracy po to, by móc być takim nauczycielem, jakiego chcielibyśmy mieć dla siebie, swoich bliskich lub dla własnych dzieci czy też wnuków.
Na szczęście dzieci nie wiedzą, że podczas zabawy z muzyką uczą się tylu potrzebnych rzeczy. Przychodzą na zajęcia chętnie, doskonale się bawią i mam nadzieję, że te zajęcia pozostaną im i wam na długo w pamięci.
Piosenka oraz opis ruchów
Do tego krótkiego artykułu dołączam piosenkę „Ruch i zdrowie”, która zawiera chyba wszystkie opisane powyżej zalety śpiewania i ruszania się wraz z piosenką. Pamiętajmy, że przy dużym wysiłku fizycznym dzieci nie powinny głośno śpiewać, raczej powinny tylko podśpiewywać sobie tyle, na ile pozwoli im układ oddechowy. Przedstawiona propozycja ruchowa jak najbardziej nadaje się do modernizacji i zmian, śmiało można dostosować ruch do potrzeb własnej klasy.
Hop na boki, hop do góry,
Dotknę palcem białej chmury
I swą głowę mam już pełną,
Ruch i zdrowie, ruch i zdrowie,
Ruch i zdrowie są wciąż ze mną.
Być sportowcem dobra rzecz,
Trzeba tylko tego chcieć.
Być sportowcem dobra rzecz,
Trzeba tylko, trzeba tylko,
Trzeba tylko tego chcieć.
Skłon do przodu, dwa przysiady,
Nie mów, że nie dajesz rady,
Teraz biegi, potem skoki,
Noga w górę, noga w górę,
Noga w górę – kung fu w boki!
Zamiast liczyć w płocie dziury,
Zamiast humor mieć ponury,
Wskocz na rower, pograj w piłkę,
Na skakance, na skakance,
Na skakance, poskacz chwilkę.
