Kompetencje społeczne odgrywają jedną z ważniejszych ról w rozwoju dziecka. XXI wiek nie sprzyja jednak jego rozwojowi, ze względu na wysoką popularność komunikatorów, platform społecznych czy częstotliwości używania telefonów komórkowych. Dzieci mają coraz większy problem z nawiązywaniem relacji i wyrażaniem swoich emocji. Ważne rozmowy odbywają w przestrzeni internetu - bo tak jest łatwiej. W jaki sposób zatem wzmacniać kompetencje społeczne dziecka? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.
Dlaczego kompetencje społeczne dziecka są tak ważne w jego rozwoju?
Kompetencje społeczne dziecka mają bardzo duży wpływ na rozwój psychiczny. Dziecko, które czuje się bezpiecznie w grupie, nie ma problemu z tym, by swobodnie wyrażać swoje potrzeby i myśli. Jeśli kompetencje społeczne dziecka są na niskim poziomie, dziecko będzie miało spore trudności, by właściwie budować relacje. Jest wysokie prawdopodobieństwo odrzucenia przez grupę. Dzięki właściwemu rozwojowi kompetencji społecznych, dziecko może uniknąć chorób tj. depresji, zachowań agresywnych etc. Poza tym nie będziemy mieli wątpliwości, że poradzi sobie w życiu dorosłym.
Wpływ kompetencji społecznych dziecka na edukację
Badania naukowe potwierdzają, że dziecko, które radzi sobie społecznie, ma dużo większą przyswajalność wiedzy, niż dzieci, które mają niewielkie umiejętności w tym zakresie. Dziecko, które odczuwa nieustanny lęk i stres związany z działaniami społecznymi, prezentacją siebie na tle grupy, rozwiązywaniem konfliktów, ma mniejsze możliwości w zakresie pamięci operacyjnej. Badania przeprowadzone przez University of Illinois, Loyola University oraz University of British Columbia wykazały, że dzieci, które uczestniczyły w kilkudziesięciu godzinnym treningu umiejętności społecznych dużo lepiej radzą sobie z nauką. Ponadto ich zachowania negatywne zmniejszyły się. Zdecydowanie częściej osoby posiadające umiejętności społeczne kontynuowały swoją edukację w liceum i na uniwersytetach, niż dzieci, które miały niewielkie kompetencje w tym zakresie.
Jak wzmacniać kompetencje społeczne dzieci w praktyce?
Nie da się nauczyć umiejętności społecznych w teorii. Ważna jest praktyka! Dziecko najlepiej, uczy się przez zabawę, dlatego poniżej prezentujemy kilka ćwiczeń, które wspomagają kompetencje społeczne dziecka.
Kciuk
Jeśli pracujemy z grupą (a nawet i w środowisku rodzinnym) możemy uczyć się umiejętności wyrażania własnych emocji i odczuć - co również należy do kompetencji społecznych. W tym ćwiczeniu możemy wspomóc się kciukiem. Za pomocą kciuka (uniesiony do góry, poziomo lub do dołu) opisujemy jak się czujemy. Pokazując kciuka, wyjaśniamy dlaczego mamy zły dzień/ średni/ dobry, opowiadając co nas dzisiaj spotkało - w szkole, w relacjach z rówieśnikami, w domu. Mówimy tyle, ile chcemy, by inni usłyszeli. Jeśli dziecko jest nieśmiałe, może określić swoje uczucia za pomocą samego kciuka, bez podawania przyczyny.
Stres ma małe oczy
Tą zabawę możemy wykorzystać podczas zajęć szkolnych. Przy każdej rundzie wybieramy jedno dziecko, które na chwilę wychodzi z klasy. Pozostała grupa wymyśla z nauczycielem sytuację trudną oraz wybiera spośród siebie aktorów. Dziecko, które wraca do klasy ma za zadanie wziąć udział w scence teatralnej odgrywanej przez kolegów i odpowiednio zareagować. Podsumowujemy z całą grupą każdą rundę.
Konkurs emocji
Siadamy w kręgu. Dzieci losują na kartkach poszczególne emocje, np. gniew, strach, radość, rozczarowanie, zakochanie, smutek etc. Zadaniem każdego dziecka jest zaprezentowanie grupie za pomocą mimiki twarzy wylosowaną emocję, a zadaniem grupy jest odgadnięcie hasła.
Dworzec autobusowy
Dzieci otrzymują hasło: Dworzec autobusowy. Ich zadaniem jest wymyślenie sobie postaci, związanej z tym miejscem, ale zachowanie jej w tajemnicy przed innymi. Kiedy dzieci wchodzą na “scenę” ich zadaniem jest odegranie własnej postaci, ale także wejście w dialog z kolegami i koleżankami. Na koniec ćwiczenia dzieci odgadują wzajemnie postacie jakie odgrywały.
Dziwna rozmowa
Każde dziecko na kartce spisuje krótką historyjkę, np. Zosia nie chce jeść obiadu, ponieważ boli ją brzuszek, Maciek nie chce iść do szkoły, ponieważ nie nauczył się na sprawdzian, etc. Dzieci wrzucają spisane historie do wspólnego pudełka. Następnie każde dziecko, wybiera sobie określony dla siebie powtarzający się dźwięk, np. ooo!, hał, hał!, łapu-capu!, etc. Kiedy każde dziecko, będzie miało już wybrany dźwięk, losuje karteczkę. Kiedy przeczyta, krótką historyjkę, ma za zadanie opowiedzieć ją swojej grupie… ale za pomocą wybranego przez siebie wcześniej dźwięku oraz gestykulacji. Dzieci uczą się w ten sposób wyrażania emocji i przekazywania komunikatów ciałem oraz intonacją głosu.
Wesołe karteczki
Przygotowujemy trzy stosy karteczek: osoby, czynności, miejsca. Dzieci dzielimy na kilka grup, ok. czteroosobowych. Zadaniem każdego zespołu jest wylosowanie po jednej karteczce z każdej kategorii i przedstawienie za pomocą pantomimy utworzonego na ich podstawie zdania. Pozostali mają za zadanie odgadnąć hasło. I tak oto dzieci mogą przedstawiać zabawne scenki np. “Policjant tańczy w saunie”. ;)
Wzmacnianie kompetencji społecznych to nic trudnego!
Pamiętaj, że nie trzeba wielkiego wysiłku, by wzmacniać kompetencje społeczne dziecka. Proste czynności, zamień w zabawę! Tak naprawdę, ogranicza Cię tylko wyobraźnia. Pytaj dziecko, jak zachowałoby się w konkretnych sytuacjach, które razem napotykacie. Zadawaj zagadki dotyczące zachowań społecznych, podpowiadaj jak właściwie budować relacje z innymi. Pamiętaj, że dzieci uczą się od Ciebie, dlatego zabieraj je w miejsca, z którymi kiedyś będą miały styczność. Czemu nie zorganizować spaceru na pocztę i wysłać gdzieś przesyłkę? Pamiętaj, że dzieci najlepiej uczą się przez praktykę ;)
